Historia i Tradycje SSP
Powołanie STOWARZYSZENIA POLSKICH SAPERÓW NA OBCZYŹNIE
![odznaka Stowarzyszenia Polskich Saperów na obczyźnie](https://saper.com.pl/wp-content/uploads/elementor/thumbs/odznakaPSA-oyiq2emedhu8d9met88rd8ydxsaxbdfll1fzyaguf4.png)
Początkowo powstawały samorzutnie jako koła samopomocy koleżeńskiej wśród żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie pozostających na emigracji po zakończeniu II wojnie światowej. Z chwilą utworzenia Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, organizacji kombatanckiej powstałej w 1946 r. w Londynie, tworzyły się lokalne koła przy tych stowarzyszeniach oraz byłych jednostkach wojskowych zarówno
w Wielkiej Brytanii jak w innych krajach, gdzie osiedlali się Polacy.
Na początku 1948 r. na terenie Wielkiej Brytanii istniały trzy organizacje saperskie, które przyjęły nazwę:
- Koła Żołnierzy 1. Batalionu Saperów Kolejowych [w latach następnych powstawały jeszcze dwie filie tego koła w Wielkiej Brytanii].
- Stowarzyszenie Samopomoc Saperów [w jego składzie znajdował się Fundusz Samopomocy Saperów].
- Koło Stowarzyszenia Polskich Kombatantów nr. 82 – SAPER.
Celem działania tych organizacji była wzajemna pomoc koleżeńska saperom, ich rodzinom, wdowom i sierotom po nich, jak również udział w ogólnej pomocy społecznej. Powstawanie tych organizacji
miało związek z okresem rozformowywania jednostek Polskich Sił
Zbrojnych na Zachodzie. Pierwszy Zjazd Saperów odbył się 5 września 1949 r. w Londynie. W tym też roku, w grudniu zostaje wydany
pierwszy numer Biuletynu Informacyjnego „SAPER”. Na kolejnych
zjazdach wypracowano kierunki działania zmierzające do scalenia istniejące koła i stworzenia jednej reprezentacji saperów polskich. Efektem tego było przyjęcie na Zjeździe Saperów 23 września 1951 r. m.in.
uchwał o:
- utworzeniu w Londynie Stałego Sekretariatu Kół Saperskich, który
będzie reprezentantem wszystkich saperów;
- przyjęciu dnia 1 września lub pierwszej niedzieli września jako Święto Sapera. [Święto zatwierdził 25.07.1952 r. gen. Władysław Anders].
Rozwinięciem uchwał Zjazdu w 1951 r. było powołanie do życia
Sekretariatu Saperskich Kół Oddziałowych. Prezesem Stowarzyszenia
został płk Stanisław Rządkowski. Zadaniem sekretariatu było m.in.:
- sporządzenie ewidencji saperów na Obczyźnie,
- utrzymanie biuletynu „Saper”,
- reprezentowanie saperów na wszystkich uroczystościach.
Kolejne lata przyniosły powstawanie nowych organizacji saperskich [Argentyna, Stany Zjednoczone]. Pomimo, że organizacje te przyjęły zasadę corocznych zjazdów saperskich, zachowały jednak
daleko idącą samodzielność. Myśl o konieczności stworzenia jednej
organizacji skupiającej saperów polskich na obczyźnie była systematycznie podnoszona na spotkaniach środowiskowych i dorocznych
zjazdach. Efektem tego było w dniu 23 czerwca 1956 r. w Londynie
na zebraniu delegatów kół i sekcji organizacji Saperów oraz przedstawicieli oddziałów saperskich jeszcze nie zrzeszonych powołanie organizacji pod nazwą „Stowarzyszenie Polskich Saperów na Obczyźnie”. Zebranie uchwaliło Statut Stowarzyszenia i wybrało tymczasowy
Zarząd, który miał zorganizować „Święto Sapera” i zwołać Walne
Zebranie członków Stowarzyszenia w celu dokonania wyboru władz,
zatwierdzenia Statutu oraz opracować program działania.
Zgodnie ze Statutem naczelną władzą Stowarzyszenia jest Walne
Zebranie. Zarząd wybierany był na rok i w jego skład wchodził Fundusz Samopomocy. W biuletynie „Saper” nr 2 z 1956 r. zapisano, że:
„Nowopowstałe Stowarzyszenie cechuje: powszechność i jak najszersza samopomoc koleżeńska oraz pełne zaufanie do członków, którzy sami określają pomoc materialną, jaka mogą zaoferować.
Działalność Stowarzyszenia w drugiej połowie lat pięćdziesiątych
zmierzała do podjęcia współpracy ze skupiskami saperów zamieszkujących Amerykę Południową, Kanadę i Australię. W 1960 roku
w swoim sprawozdaniu rocznym Zarząd SPS na Obczyźnie stwierdził,
„że więzi koleżeńskie zaczynają się rwać, a chętnych do pracy ubywa”
Na XVI Zjeździe [6.09.1964 r.] uczestniczyło już tylko 45 osób.
Został wydany też ostatni, 64 numer biuletynu „Saper”. Ówczesny
prezes Stowarzyszenia w sprawozdaniu za lata 1965-1966 napisał: Nie
możemy poszczycić się wielkimi osiągnięciami, dwa ubiegłe lata były
ciężkie a wszystko szło jak po grudzie.
![](https://saper.com.pl/wp-content/uploads/2020/12/biuletyny-Londyn.jpg)
Ogólna apatia, brak współpracy, ciągłe narzekania. Większość inicjatyw spaliła na panewce. Największym jednak zawodem była niemożność wznowienia „SAPERA”,
który stanowił podstawowe ogniwo łączności saperów na obczyźnie.
W kolejnych latach podjęto pracę nad wydaniem „Historii Saperów”,
gdzie materiały do niej zbierano ponad 15 lat. Ostatecznie w 1985 r.
wydano „Saperzy w służbie Polsce” pod red. ppłk Szugajewa, a który
w 1990 r. był gościem gen. Zdzisława Barszczewskiego – szefa Wojsk
Inżynieryjnych MON. W latach 90 –tych Stowarzyszenie ogranicza
działalność. W listach ppłk. Szugajewa, wysyłanych do gen. Z. Barszczewskiego zawierane są propozycje przekazania dorobku i działalności SPS na Obczyźnie do kraju. W dniu 11.02. 2001 r. odbyło się
ostatnie Walne Zebranie członków, które zdecydowało o rozwiązaniu
Stowarzyszenia. Tym samym zakończyła się działalność Stowarzyszenia Saperów Polskich na Obczyźnie.
płk dypl. Tadeusz Dzikowski
Powołanie STOWARZYSZENIA SAPERÓW POLSKICH
![logo_ssp logo_ssp](https://saper.com.pl/wp-content/uploads/elementor/thumbs/logo_ssp-ozx7gzittpw9itv3j87zs2ufsl0k8mf88jppdptou8.png)