relacja z uroczystości odsłonięciA pomnika plutonowego Emila Czecha, sapera Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

Pomnik plutonowego Emila Czecha, sapera 3 Dywizji Strzelców Karpackich, stanął w Kłodzku, w parku im. Przyjaciół Wojsk Górskich. Uroczystość odbyła się w asyście żołnierzy z 22 Batalionu Piechoty Górskiej, pocztów sztandarowych Szkół Karpackich, Grupy Rekonstrukcji Historycznej KARPATY w mundurach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Pan Przemysław Pawłowicz, który reprezentuje Stowarzyszenie Pancerny Skorpion, ubrany w mundur przyjechał zabytkowym jeepem, niemym świadkiem walk o Monte Cassino w maju 1944 r. Stawił się zarząd oraz członkowie Stowarzyszenia Żołnierzy i Przyjaciół Wojsk Górskich "Karpatczycy". Swą reprezentację miały również służby mundurowe: policja i straż pożarna. Prezes Tadeusz Czerkawski, syn weterana spod Monte Cassino reprezentował Stowarzyszenie Byłych Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Wśród zgromadzonych mieszkańców Kłodzka były również rodziny Karpatczyków z Wrocławia. Ze stolicy Dolnego Śląska przybyła wojskowa orkiestra Wojsk Lądowych.

Byli przedstawiciele Instytutu Pamięci Narodowej, Biura Walk i Męczeństwa Narodu Polskiego, delegacja 27 Dywizji Wołyńskiej, Sybiracy.

W tym miejscu wspomnieć należy, iż ogromna większość Karpatczyków, biorąca udział w walkach o Monte Cassino rekrutowała się z osób, które wyszły z ZSRR z gen. Władysławem Andersem. Byli to mieszkańcy dawnych Kresów Wschodnich zesłani do syberyjskich łagrów, na stepy Kazachstanu. Cztery zsyłki (mężczyzn, kobiet, dzieci) miały miejsce po wkroczeniu Armii Czerwonej 17 września 1939 r..

Uroczystość rozpoczęła się od przekazania meldunku dowódcy brygady, podniesienia na maszt flagi państwowej, odśpiewania hymnu państwowego. Odczytano życiorys plutonowego Emila Czecha.

W skrócie podam tylko najważniejsze fakty: brał udział w wojnie obronnej 1939 r. przekroczył granicę węgierską, gdzie został internowany a następnie przedostał się przez Jugosławię, Grecję, Morze Śródziemne do Palestyny. Ochotniczo wstąpił do Brygady Strzelców Karpackich. Wraz z SBSK w sierpniu 1941 r. przetransportowany został do twierdzy Tobruk gdzie był saperem w stopniu kaprala. Po powrocie z Libii połączył się z wojskami gen. Andersa, wcielony został do 3 Dywizji Strzelców Karpackich. Po przeszkoleniu w Iraku przetransportowano 3 DSK do Włoch. W maju 1944 r. Emil Czech służył w 3 kompanii saperów, podczas walk o Monte Cassino. Ogłosił światu zdobycie ruin klasztoru, przez oddziały polskie, grając hejnał mariacki na kornecie. To nie był koniec służby, saperzy karpaccy brali udział w pościgu za oddziałami niemieckim wzdłuż Adriatyku. Naprawiali rozkopane i zaminowane drogi, stawiali kładki i mosty Baileya. Po zakończeniu wojny plutonowy Emil Czech przebywał w Anglii a następnie wrócił do PRL i zamieszkał w Kłodzku. Uniknął więzienia, choć nie ominęły Go szykany. Zmarł w 1978 r. spoczywa na kłodzkim cmentarzu, gdzie Jego grobem od lat zajmują się obcy ludzie.

Po odczytaniu życiorysu usłyszeliśmy kilka słów o projekcie budowy pomnika, trudnościach z tym związanych w czasie pandemii i ogromnej pomocy wrocławskiego IPN-u, nareszcie pomnik został odsłonięty.

Było południe i zabrzmiał głos kornetu, wyglądało to tak, jakby trębacz z pomnika wtórował trębaczowi pod pomnikiem i obaj oznajmiali na cztery strony świata, że 78 lat temu Polacy zdobyli Monte Cassino.

Nastąpiły podziękowania, odznaczenia - pamiątkowe medale z postacią Karpatczyka, odczytano apel poległych, zagrzmiała salwa honorowa. Orkiestra odegrała hymn Karpackiej Brygady i pieśń "Czerwone maki na Monte Casino". Odmeldowano zakończenie i rozpoczęła się towarzyska część uroczystości, wspólne zdjęcia i rozmowy w grupach. Fotoreporterzy robili zdjęcia a na zakończenie przeleciał nad pomnikiem dron, który uwiecznił pomnik (film z drona pokazała TVP 3 w relacji o godz. 18.30)

Opracowała Bronisława Maria Oraczyńska

Córka Bronisława Słowika sapera 3DSK

Członkini Stowarzyszenia Żołnierzy i Wojsk Górskich Karpatczycy